In deze lezing voert Laurens ten Kate u binnen in zijn onderzoek naar de betekenis van de vreemdeling in onze tijd. De titel van de lezing is ''Wereldtijd'' omdat de lezing gaat over de wereld waarin we leven en waarin we de ander ontmoeten. Die ander, zo zal Ten Kate laten zien, verschijnt per definitie als de vreemdeling.

Ieder verlangt naar verbondenheid: je hoort bij je familie, gemeenschap, volk of natie. Maar er is dan ook altijd iemand die er níét bij hoort: de vreemdeling. Is dit schema van “'wij en zij'' vandaag de dag nog wel houdbaar? Ten Kate toont u dat de balans tussen het vertrouwde en het vreemde in onze tijd steeds meer onder druk komt te staan. Hij maakt duidelijk dat de verstoring van die balans oude wortels heeft, die ons duizenden jaren terug in de tijd voeren.

Kunnen we eigenlijk wel een band aangaan met de vreemdeling – met hem of haar die we niet kennen en niet begrijpen, met wie we eigenlijk helemaal geen band hebben? Ten Kate heeft hiervoor geen recepten, maar stelt dat het 'wij-zij-schema' niet meer werkt: integreren dan wel terugsturen, het lijken doodlopende wegen te zijn. Is er een alternatief?

Hoe ziet een wereld eruit waarin de vreemdeling niet langer een uitzondering is, maar de regel? Een andere wereld waarin we allemaal vreemdelingen zijn geworden, voor elkaar én voor onszelf? Moeten we zo’n wereld toejuichen of bestrijden? We hebben helemaal niet de luxe van een dergelijke keuze, stelt Ten Kate. De vreemdeling laat zich niet wegsturen en blijft aandringen: ''Ga met mij een band aan, ook al hebben we helemaal geen band.''

In de lezing  worden de mogelijkheden van zo’n ‘band zonder band’ verkend, in dialoog met denkers, dichters en kunstenaars worden door Ten Kate verschillende denkkaders over de vreemdeling  gepresenteerd. De vreemdeling volgens Augustinus, Friedrich Nietzsche, Hannah Arendt en Jacques Derrida verschijnt ten tonele, maar ook die van Caravaggio, Emily Dickinson en Herman Finkers. Hoe luisteren zij naar de vraag van de vreemdeling? 

Luisteren kunt u eventueel zelf ook al  naar de podcast van Ten Kate met journalist Bas Mesters op Spotify.

Laurens ten Kate (1958) is filosoof, religiewetenschapper en theoloog. Hij bekleedt de leerstoel ‘Vrijzinnige religiositeit en humanisme’ aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht, gevestigd door de Stichting Stimulering Vrijzinnig Gedachtegoed . Binnenkort is hij emeritus. Zijn onderzoek richt zich op nieuwe betekenissen van vrijzinnig denken en van humanisme. De thema’s die hij bestudeert zijn onder meer: degrenzen van de vrijheid, verbondenheid onder druk, de samenhang tussen verbeelding en zingeving, de relatie tussen humanisme en religie.